Nederland is druk bezig om van het gas af te komen en te verduurzamen. Immers, de gaswinning zorgt voor aardbevingen in Groningen. Bovendien is aardgas een fossiele brandstof. Niet alleen dreigt deze brandstof een keer op te raken, het zorgt ook voor CO2 uitstoot. Mede om deze redenen willen we stoppen met het gebruiken van aardgas. Omdat het merendeel van de Nederlanders echter hun huis verwarmen met aardgas, zal dit een groot project worden dat veel geld gaat kosten.
Om deze en andere redenen zijn er mensen die roepen dat op dit moment van het gas afgaan geen slim idee is. Maar waarom beweren deze mensen dit? In dit artikel lees je waarom we uiteindelijk van het gas af willen en waar we rekening mee moeten houden. Ook lees je argumenten om nu nog niet van het gas af te stappen. Tot slot bespreken we enkele alternatieven om aardgasvrij te wonen.
Waarom willen we (uiteindelijk) van het gas af?
Verminderen uitstoot van CO2
De Rijksoverheid is druk bezig om de CO2 uitstoot te verminderen. Dit wordt onder andere bewerkstelligt door over te stappen op duurzame, groene energie. Vandaar ook dat het streven is om heel Nederland in 2050 gasvrij te maken. De verbranding van aardgas zorgt ook voor de uitstoot van CO2. Aangezien CO2 de opwarming van de aarde versterkt, is het een belangrijk streven om dit zoveel mogelijk te verminderen.
Fossiele brandstoffen raken op
Bovendien is aardgas een fossiele brandstof. Dit betekent dat deze vorm van brandstof een keer op zal raken. Daarom is het belangrijk dat we nu al opzoek gaan naar hernieuwbare en schone bronnen van energie.
Aardbevingen in Groningen
Daar komt nog eens bij dat we het aardgas voor ons land, op het moment voornamelijk uit Groningen halen. Helaas is het zo dat het oppompen van aardgas in Groningen leidt tot aardbevingen. Ook hierom willen we dus overschakelen op andere bronnen van duurzame energie.
Klimaatakkoord
Op de lange termijn hebben we ook geen andere keuze. Want hoewel je momenteel nog niet gedwongen kunt worden om van het gas af te gaan, komt daar verandering in. Volgens het Klimaatakkoord wordt het vervallen van de gasaansluiting in de Energiewet opgenomen. Praktisch betekent dit dat vanaf 2021, als jouw wijk aangewezen wordt om van het gas af te gaan, ook jouw gasaansluiting verwijderd zal worden.
Stimuleren van woningeigenaren
Omdat de overheid graag een gasvrij Nederland willen, zijn er momenteel wel allerlei subsidies te verkrijgen voor woning eigenaren. Zo hoopt de overheid woningeigenaren te stimuleren om te investeren in duurzame installaties die warmte opwekken of waarmee je zou kunnen koken. Huurwoningen en sociale huurwoningen worden in kleine stapjes aangepast waardoor ook daar verwarmen en koken op gas niet langer mogelijk is.
De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij energieproducenten, gemeenten en woningcorporaties. Bij nieuwbouwwoningen is het zelfs zo dat er geen gasafsluiting is of een cv ketel welke werkt op gas. In plaats daarvan is een nieuwbouwwoning al uitgerust met duurzame installaties om te koken en de woning te verwarmen.
Waarom is Nederland van het gas af halen op dit moment misschien niet de beste beslissing?
Gas is dus een fossiele brandstof die ooit een keer opraakt. Het zorgt voor de uitstoot van CO2 en leidt tot aardbevingen in Groningen. Mede daarom moeten we in 2050 allemaal van het gas af zijn.
Ontzettende grote klus
Momenteel is het zo dat van de acht miljoen huizen in Nederland 91% aangesloten is op aardgas. Dat betekent dus dat in 2050 zo’n zeven miljoen huizen aangepast moeten zijn. Daar komt behoorlijk wat bij kijken. Zo heb je bijvoorbeeld de ruimte nodig op je dak voor je zonnepanelen. Ook een warmtepomp en andere installaties nemen behoorlijk wat ruimte in beslag.
Hoge kosten om te verduurzamen
Daar komt nog eens bij dat de kosten hoog uit kunnen vallen. Zo heeft het planbureau uitgerekend hoeveel het kost om een woning met energielabel D van het aardgas te halen. Zo moet er onder andere geïnvesteerd worden in goede isolatie, elektrische verwarming en zonnepanelen om de stroom te compenseren. Gemiddeld zal dit zo’n €35.000,- kosten (PBL, 2020). Helaas is het zo dat je momenteel met een geïsoleerd huis hoogstens €600,- per jaar bespaart. Die investering heb je dus pas in 58 jaar terugverdient.
Het is dus niet rendabel voor particuliere burgers om van het gas af te gaan, maar wel beter voor de wereld. Vandaar ook dat veel werk hiervan wordt uitgevoerd door de gemeente. De overheid betaalt dus hiervoor. Maar dit schiet niet echt op. In twee jaar tijd zijn er namelijk pas 86 woningen van de zeven miljoen van het gas afgehaald.
Zijn er überhaupt goede alternatieven?
Daar komt nog eens bij dat de alternatieven voor gas nog wensen te overlaten. De meest gebruikte alternatieven om toch warm te blijven, zijn een warmtenet en een hybride warmtepomp. Een warmtenet verwarmt in één keer een gehele wijk. Voor een warmtenet is het nodig dat je ergens op een centraal punt water verwarmt. Echter, dit water wordt vaak verwarmt door middel van biomassa.
Hoewel biomassa vaak gezien wordt als een bron voor groene stroom, zijn hier wat kanttekeningen bij. Bij de verbranding van biomassa komt namelijk ook CO2 vrij. Deze uitstoot is ongeveer twee keer zo hoog als het geval is bij aardgas. Bovendien moeten bomen vaak speciaal gekapt worden om deze biomassa te leveren. Deze bomen kunnen dus niet langer CO2 opnemen. Zo leidt een warmtenet op biomassa tot meer CO2 doordat er meer CO2 wordt uitgestoten en minder CO2 wordt opgenomen.
Aardgas is echter een veel groener alternatief. Vandaar ook dat het water van een warmtenet vaak verwarmd wordt door middel van aardgas. Hoewel dit een stuk goedkoper is en minder CO2 uitstoot dan biomassa, ga je in feite niet echt van het gas af. Het enige verschil is dat je gas cv-ketel niet meer in je huis staat, maar werkt voor de gehele wijk.
Een tweede mogelijkheid om je huis te verwarmen zonder gas is een warmtepomp. Dit is een apparaat welke zorgt voor warm water voor de centrale verwarming. Deze loopt op elektriciteit. Daarom is het ook belangrijk om na te gaan of je groene stroom hebt wanneer je een warmtepomp in huis hebt. Wanneer je geen groene stroom hebt en dus gebruik maakt van grijze stroom, zorgt dit ook voor de uitstoot van CO2. En aangezien een warmtepomp veel elektriciteit nodig heeft, kan je gemakkelijk meer CO2 uitstoten dan je zou doen wanneer je je huis zou verwarmen met aardgas.
De meeste mensen zijn het er wel over eens dat we van het gas af moeten. Daarom zijn er ook weinigen die tegen het idee zijn om nieuwbouwhuizen al zo in te richten dat ze werken door middel van een warmtenet of warmtepomp en dus zonder klassieke cv-ketel. De hoop is namelijk dat we op een dag wel voldoende groene stroom ter beschikking hebben om deze alternatieve installaties te laten werken.
Maar veel mensen zijn van mening dat het momenteel niet efficiënt is om bestaande woningen los te koppelen van aardgas. Immers, aardgas is de beste manier om zo min mogelijk CO2 uit te stoten totdat we voldoende zonnepanelen en windmolens hebben om in de groene duurzame energie behoefte te voorzien.
Aardgasvrij wonen, hoe doe je dat nu eigenlijk?
Hoewel aardgas dus zorgt voor CO2 uitstoot en de winning van aardgas leidt tot aardbevingen in Groningen, is het nu niet het geschikte moment om alle bestaande huizen van het gas los te koppelen. Dit heeft ermee te maken dat voor de verwarming van huizen nog onvoldoende duurzame alternatieven beschikbaar zijn. Wanneer we genoeg groene stroom voorzieningen hebben om alle huizen in Nederland warm te houden, kunnen we inderdaad aardgasvrij wonen. Maar tot die tijd is aardgas eigenlijk een van de schoonste manieren om onze huizen warm te houden.
Wil je toch minder aardgas gebruiken? Dan zijn er nu wel andere dingen die je zou kunnen overwegen. Een van de beste manieren om te besparen op aardgas welke je nu al kunt toepassen is om ervoor te kiezen om je huis te laten isoleren. Dit is vooral van belang wanneer je huis nog niet goed geïsoleerd is. Wanneer de slecht geïsoleerde huizen dus geïsoleerd worden, kunnen we de meeste energie besparen. En energie die je bespaart, hoef je ook niet op te wekken.
Dit zorgt er dus voor dat er minder aardgas nodig is en dus minder CO2 uitgestoten wordt. Door huizen goed te isoleren kun je er dus direct voor zorgen dat er minder aardgas verbruikt wordt. Er zijn verschillende manieren om je huis te isoleren. Denk bijvoorbeeld aan goede isolatie voor het dak, vloerisolatie, wandisolatie of dubbel glas. Welke vorm van isoleren het beste bij jou past, hangt af van je persoonlijke situatie.
Gas gebruiken we niet alleen om onze huizen warm te houden, maar ook vaak om op te koken. Wanneer je kiest voor elektrisch koken verbruik je ook minder aardgas. Dit kan ook leiden tot minder CO2 uitstoot, mits je gebruik maakt van groene stroom. Wanneer je geen groene stroom gebruikt stoot je met een inductie kookplaat namelijk evenveel CO2 uit als wanneer je gebruik maakt van een gaskookplaat.
Heb je een keramische kookplaat of een gietijzeren kookplaat? Dan stoot je op jaarbasis meer CO2 uit dan je zou uitstoten bij een kookplaat die werkt op gas. Het is dus van belang dat je overstapt op groene stroom als je minder CO2 uit wilt stoten door middel van elektrisch koken.
Een ander alternatief voor aardgas is groen gas. Deze duurzame variant van aardgas wordt geproduceerd uit onder andere slib, dierlijke restproducten, afval van stortplaatsen, tuinafval, resten groente en fruit. Deze gasvariant heeft nog biogas. Vervolgens wordt dit biogas gezuiverd en gedroogd. Dit zorgt ervoor dat het dezelfde kwaliteit krijgt als aardgas. Wanneer deze bewerking voltooit is, spreken we van groen gas.
Van het gas af; hoe ziet het over de lange termijn eruit?
Vanwege de CO2 uitstoot, het feit dat aardgas een fossiele brandstof is en de aardbevingen die de gaswinning ten gevolge heeft voor Groningen, wil Nederland van het gas af. Het liefst ziet de overheid dit gebeuren in 2050. Vandaar ook dat nieuwbouwhuizen zo ingericht worden dat ze aangesloten kunnen worden op een warmtepomp of warmtenet. Bestaande huizen worden stukje bij beetje aangepast.
De realiteit is echter dat we op dit moment geen beter en duurzamer alternatief hebben voor aardgas. Er is onvoldoende groene stroom om aan de volledige energiebehoefte te voorzien. Daarom is het een goed idee om te investeren in duurzame energiebronnen, zoals zonnepanelen of windmolens. Maar totdat we voldoende groene stroom ter beschikking hebben, is het een stuk schoner om gebruik te maken van aardgas. Dat scheelt ook nog eens aardig wat kosten wanneer je zelf van plan was om je huis van het gas af te halen.
Wil je toch minder aardgas gebruiken, dan zijn er dingen die je nu al zou kunnen doen. De beste manier om direct te zorgen voor een vermindering in het verbruik van aardgas is om je huis goed te laten isoleren. Ook kun je kiezen voor elektrisch koken, mits je dit combineert met groene stroom. Daarnaast wordt groen gas ook meer en meer gezien als alternatief voor aardgas.
Referenties:
PBL. Woonlastenneutraal koopwoningen verduurzamen, 2020.