Wanneer je een bijdrage wilt leveren aan een beter milieu, is de overstap op groene stroom echt het overwegen waard. Maar helaas klinkt dit makkelijker gezegd dan gedaan. Je wordt namelijk snel voor de gek gehouden als het gaat om groene stroom. Zo zijn er voldoende energieleveranciers die hun energie verkopen als groene energie, terwijl dit eigenlijk niet zo is. Maar wat is groene stroom dan precies? Waarom is groene stroom beter voor het milieu? En hoe ben je er zeker van dat jouw stroom ook echt groen is?
Wat is groene stroom?
In principe kun je de stroom die we gebruiken onderverdelen in twee groepen, namelijk in groene en grijze stroom. Het verschil tussen de twee vormen van energie lijkt heel simpel, want waarbij grijze stroom afkomstig is uit niet-duurzame bronnen, zoals gas-, kolen– of kerncentrales, wordt groene stroom opgewekt met duurzame energie bronnen. Simpel zat, toch? In werkelijkheid is het iets complexer dan dat. Er zijn namelijk een aantal misconcepties wat betreft groene stroom. Zo lijkt het alsof alle groene stroom goed is voor het milieu, maar dat is helaas niet zo. We spreken namelijk van groene stroom wanneer er aan vier voorwaarden voldaan wordt;
Vier voorwaarden van groene stroom
- De stroom draagt niet bij aan klimaatverandering
- De bron van de groene stroom raakt niet uitgeput
- Bij de winning van deze stroom wordt het landschap of de leefomgeving niet aangetast
- De energie is schoon en veroorzaakt dus geen luchtvervuiling
Laten we eens kijken naar een aantal bronnen van energie die vaak als duurzaam worden beschouwd. Hoe duurzaam zijn deze nu echt?
De verschillende energiebronnen en duurzaamheid
Wind energie en zonkracht
Bij vele energiebronnen van groene stroom is het duidelijk dat ze aan deze voorwaarde voldoen. Zo zijn wind- en zonne-energie onuitputtelijke bronnen en komen er geen schadelijke gassen vrij bij de winning van deze vormen van energie. Dit maakt dat stroom uit windmolens en zonnepanelen terecht groen genoemd kan worden, ondanks dat de productie van windmolens of zonnepanelen wel schadelijke effecten heeft.
Veel mensen beweren dat windmolens en zonnepanelen geen zin hebben wanneer het niet waait of bewolkt is. Hier zit een kern van waarheid in, want de stroom die opgewekt wordt door windmolens of zonnepanelen is inderdaad afhankelijk van hoe hard het waait of hoe zonnig de dag is. Is dit wat minder op een dag, dan is het nu nog zo dat dit gebrek wordt opgevangen door gascentrales.
Echter wil het geval dat er hard gewerkt wordt aan meer duurzame alternatieven voor de toekomst. Zo probeert men zoveel mogelijk de stroomnetwerken van alle landen met elkaar te verbinden. Aangezien het altijd wel ergens waait, kan dit gebrek opgevuld worden. Ook probeert men energie die gewonnen is door bijvoorbeeld windmolens op te slaan. Daarnaast zijn er experimenten bezig met vraag en aanbod. Dit betekent dat bijvoorbeeld de vaatwasmachine pas gaat draaien als het hard waait en er dus veel aanbod is.
Een ander bezwaar dat je wel eens hoort tegen zonne- en windenergie is dat deze vormen van energie gaan leiden tot hogere stroomprijzen. Het klopt inderdaad dat het op dit moment meer geld kost om stroom op een duurzame manier op te wekken. Toch merk je daar zelfs niets van, want bij de meeste energieleveranciers betaal je net zo veel voor groene stroom als voor grijze stroom. Dit komt doordat de overheid subsidie geeft voor groene stroom. Bovendien is het zo dat bij grijze stroom de kosten van schade aan gezondheid en milieu niet zijn meegerekend in de stroomprijs. Wanneer dit wel gebeurt, wordt al snel duidelijk dat windenergie stukken goedkoper is.
Biomassa
Kijken we vervolgens naar biomassa, dan is het iets complexer. Biomassa wordt gewonnen door het verbranden van hout of door het laten vergisten van mest. In de meeste gevallen is mestvergisting niet groen. Dit heeft ermee te maken dat er materiaal aan de mest toegevoegd dient te worden om de vergisting goed te laten verlopen. Dit materiaal had ook gebruikt kunnen worden als veevoer, wat vanuit het oogpunt van duurzaamheid eigenlijk beter zou zijn. Immers is er veel water en land nodig om veevoer te verbouwen. Mocht je meer willen weten over de impact van veevoer op het milieu, lees dan onze artikelen over de vegan challenge of over minder vlees eten.
Ook wanneer biomassa gewonnen wordt door de verbranding van hout is het zo dat dit hout eigenlijk beter voor iets anders gebruikt had kunnen worden. Want het was veel beter geweest wanneer de bomen niet gekapt werden voor hout. Immers hadden deze bomen zo nog wat CO2 uit de lucht kunnen opnemen. Ook blijkt dat bij de verbranding van biomassa evenveel CO2 wordt uitgestoten als bij de verbranding van kolen of gas.
Waterkracht
Ook waterkracht kan een bron van groene stroom zijn. Echter geldt dit alleen wanneer waterkracht op kleine schaal gewonnen wordt. Op grote schaal kan het opwekken van groene energie door middel van waterkracht het ecosysteem verstoren.
Kernenergie
Daarnaast bestaat er ook nog kernenergie. Hierboven zeiden we dat kernenergie juist een voorbeeld is van niet-duurzame energie. Waarom beschouwen sommige mensen kernenergie dan toch als duurzaam? Wanneer men zegt dat kernenergie een bron van duurzame energie is, refereert men aan het feit dat er nauwelijks CO2 vrijgekomen is bij de opwekking van deze vorm van energie. Daar staat echter tegenover dat kernenergie radioactief afval oplevert, waar we tot nu toe nog geen goede oplossing voor gevonden hebben. Ook is de grondstof uranium, welke veel gebruikt wordt voor de winning van kernenergie, niet een onuitputtelijke bron.
Er is dus veel verwarring over welke bronnen voor energie nu door mogen gaan voor duurzame energie. Voor energie die opgewekt wordt door windmolens of zonnepanelen is het duidelijk. Voor biomassa, waterkracht en kernenergie hangt het er echter vanaf hoe het is opgewekt en welke eisen iemand precies stelt aan groene energie.
Waarom is groene stroom beter voor het milieu?
Zoals je hierboven hebt gelezen, is het bij groene stroom zo, wanneer het aan alle vier de eisen voldoet, dat deze vorm van energie niet bijdraagt aan klimaatverandering, de bron niet uitgeput raakt, het landschap of de leefomgeving niet wordt aangetast en dat de energie schoon is en geen luchtvervuiling veroorzaakt.
Aan deze eisen hoeft grijze stroom niet te voldoen. Zo is het bij kolencentrales zo dat er heel veel CO2 uitgestoten wordt. Bovendien brengen de kolencentrales ook andere giftige stoffen in de lucht, zoals kwik, stikstofdioxide, fijnstof en zwavelstof. Bovendien zijn kolen fossiele brandstoffen, welke weldegelijk op dreigt te gaan. Ook aardgas, een andere vorm van grijze stroom, is momenteel niet goed voor het milieu. Het zorgt bijvoorbeeld voor veel CO2 uitstoot en aardgas is ook geen onuitputtelijke bron. Mocht er toch een keuze gemaakt moeten worden tussen kolen of aardgas, dan is aardgas toch net iets beter. Dit komt doordat aardgas toch minder CO2 uitstoot dan kolen.
Hoe weet je of je écht groene stroom uit het stopcontact haalt?
Wanneer je dit zo leest, wil je misschien ervoor kiezen om over te stappen op groene stroom. De eerste stap is natuurlijk om te kiezen voor een groene energie leverancier. Maar helaas is dit nog niet voldoende garantie voor echte groene stroom. Zo wordt er behoorlijk wat gesjoemeld met groene stroom.
Het lijkt alsof hiervoor al een oplossing voor in het leven is geroepen. Deze staat bekend als de “Garantie van Oorsprong”. Een Garantie van Oorsprong gvo is een certificaat dat aanduidt of de stroom écht groen is. Iedere energieleverancier die beweert groene stroom te verkopen is verplicht om zo’n certificaat af te boeken voor iedere 1.000 kWh die hun klanten verbruiken. Op het certificaat staat op welke vorm van energie de Garantie van Oorsprong gvo van toepassing is, uit welke bron de energie komt en de begin- en einddatum van de productie.
Ook de locatie, type en de capaciteit van de productie installatie zijn op de Garantie van Oorsprong gvo terug te vinden. Bovendien is het goed om te weten dat de certificaten worden uitgegeven door een afhankelijke organisatie, het CertiQ. De controle van de groene stroom wordt uitgevoerd door de Autoriteit Consumenten En Markt.
Maar helaas is de Garantie van Oorsprong niet voldoende. Het zit namelijk zo dat ongeveer één derde van de groene stroom die we in Nederland gebruiken opgewekt wordt door Nederlandse windmolens of biomassa. De rest van de groene stroom is afkomstig uit het buitenland. Maar in werkelijkheid is dit een slimme marketingtruc, want groene stroom uit het buitenland is eigenlijk grijze stroom uit Nederland.
Dit komt doordat sommige Nederlandse energieleveranciers onvoldoende groene stroom zelf kunnen produceren. Om dit gebrek op te vullen, gebruiken ze dus grijze stroom. Dat kan best gebeuren en, zoals we hierboven gelezen hebben, is dit af en toe ook echt nodig. We hebben namelijk nog geen gedeeld stroom netwerk waarmee we windstillen periodes op kunnen vangen.
Het probleem zit hem er echter in dat deze grijze stroom alsnog als groen verkocht wordt. Dit kan doordat in Noorwegen alle stroom groen is en zij dus zitten met een overschot aan Garantie van Oorsprong certificaten die dit bewijzen. Deze certificaten worden vervolgens door Nederlandse energieleveranciers ingekocht om hun eigen groene stroom te vergroenen. Er komt dus niet echt groene stroom vanuit Noorwegen naar Nederland.
Hoe weet je dus zeker dat je echt groene stroom in huis haalt?
Je bent pas zeker van groene stroom wanneer deze stroom in Nederland is opgewekt. Zo weet je zeker dat er ergens in Nederland een windmolen hard aan het waaien is om jouw huis van elektriciteit te voorzien en dus niet vergroend is door middel van Noorse certificaten.
Groene stroom, iets ingewikkelder dan het lijkt
De energietransitie naar groene stroom is natuurlijk veel beter voor het milieu. Toch is simpelweg kiezen voor een groene energieleverancier niet voldoende om er zeker van te zijn dat jouw stroom écht groen is. Sommige bronnen van energie die bestempeld worden als groen zijn namelijk niet zo schoon als je zou denken. Het beste is om te kiezen voor zonne-energie of windkracht. Bovendien is het belangrijk dat je kiest voor groene stroom die opgewekt is in Nederland. Zo ben je er zeker van dat je niet gefopt wordt door slimme greenwashing marketing trucjes.
Op verschillende sites kun je een simpele check doen welke groene energieleveranciers voor jou de beste keuze zijn. Hierbij kun je ook vaak een filter inschakelen zodat je alleen leveranciers te zien krijgt die groene stroom uit Nederland aanbieden. Om je keuzenproces wat simpeler te maken hebben wij hieronder vier energieleveranciers voor je op een rijtje gezet die groene stroom uit Nederland leveren. Bovendien is de energie gewonnen door wind- of zonkracht.
Vier energieleveranciers van échte groene stroom
Pure Energie
Pure Energie biedt wind- en zonne-energie die opgewekt is in Nederland. Ze verkopen alleen de energie die ze ook daadwerkelijk zelf hebben opgewekt. Ook zijn ze al acht jaar op rij bekroond tot de groenste energieleverancier van Nederland.
Green Choice
Ook Green Choice is een goede keuze als je graag groene stroom in je huis wilt. Bij hen is het namelijk ook het geval dat de energie voor de volle 100 % afkomstig is uit Nederland. Ook zij bieden stroom die opgewekt is door zonnepanelen of windmolens.
Vattenfall Groen uit Nederland
Bij Vattenfall wordt de meeste energie opgewekt door windmolens. Ook maken zij voor het opwekken van hun energie gebruik van waterkracht of zonkracht. Er wordt geen gebruik gemaakt biomassa of andere niet zo schone alternatieven. En natuurlijk weer is de stroom volledig afkomstig uit Nederland.
Clean Energy: Nederlandse Zon
Zoals de naam al aangeeft, is de schone energie van Clean Energy volledig gewonnen door gebruik te maken van zonnepanelen. Ook deze staan weer allemaal in Nederland.